Χαρέμια
Χαρέμι
Η λέξη χαράμ είναι αραβική και σημαίνει το άβατον, το απαγορευμένο και, κατ’ επέκταση την αμαρτία.
Χαρέμια: Ο πιο παράξενος, ο πιο σκληρός κι ο πιο γοητευτικός θεσμός που ανέπτυξε ποτέ οποιοσδήποτε πολιτισμός στη Γη.
Ένας απίστευτος κόσμος γεμάτος σεξουαλικά παιχνίδια πόθου και πολιτικής εξουσίας ήταν η ζωή στα χαρέμια από το Μεσαίωνα ως τις αρχές του εικοστού αιώνα. Κυρίως στο Tοπκαπί, στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπήρξε το αρχέτυπο του χαρεμιού.
Χαρέμια είχαν κι οι πασάδες, οι πλούσιοι έμποροι, ακόμη κι οι φτωχοί. Στην Τουρκία, όπως κι αλλού στην Ανατολή, τα χαρέμια ήταν συνηθισμένα σπιτικά όπου άντρες και γυναίκες ζούσαν μια ασυνήθιστη πολυγαμική ζωή. Είχαν τα γαμήλια έθιμά τους, τις ιατρικές πρακτικές και τις δεισιδαιμονίες τους, και φυσικά τις αναπόφευκτες και συχνά πικρόχολες αντιζηλίες τους. Στο μεγαλόπρεπο Σαράι οι οδαλίσκες, τροφαντές και νωχελικές, δεν έβλεπαν ποτέ τι συμβαίνει στον έξω κόσμο. Δεν είχαν ιδέα από την πραγματική ζωή, αφού ζούσαν σε ένα μέρος που φρουρούνταν από ευνούχους σκλάβους, με μοναδική τους προσδοκία να διεγείρουν τη φαντασία του ενός και μοναδικού άνδρα, του σουλτάνου. Χιλιάδες ανώνυμες γυναίκες κλεισμένες σε πολυτελή δώματα…
Τι μπορούσαν να κάνουν στην καθημερινή τους ζωή; Ήταν αληθινή η «μακάρια χαύνωση στα μάτια που προσμένουν ηδονικά», όπως φαντάζονταν οι Δυτικοί την παραδείσια κατάσταση του χαρεμιού, ή ζούσαν μέσα σε ίντριγκες και αντιζηλίες;
Η μόνη γυναίκα εκτός συναγωνισμού ήταν η βαλιντέ σουλτάνα, η μητέρα του σουλτάνου, κυρίαρχος όχι μόνο στο χαρέμι αλλά συχνά και στην αυτοκρατορία ολόκληρη. Αυτή έπρεπε να αντιμετωπίσει τα δεκάδες παιδιά που γεννούσαν οι σύζυγοι, οι παλλακίδες του σουλτάνου και οι οδαλίσκες – πιθανούς διαδόχους του θρόνου – και δεν ήταν λίγες οι φορές που τα ανυπεράσπιστα αυτά πλάσματα ήταν καταδικασμένα προτού ακόμη γεννηθούν.
Στο ανάκτορο κυριαρχούσαν οι μηχανορραφίες καθώς πολύ συχνά ο σουλτάνος ήταν ένας τρυφηλός, φιλήδονος άνθρωπος, έρμαιο αντίρροπων δυνάμεων. Κάποιες παλλακίδες μάλιστα έγιναν σουλτάνες εκμεταλλευόμενες την εύνοια του Υψηλού τους Κυρίου, ενώ πάμπολλες έπεσαν θύματα της ακόρεστης φιλοδοξίας τους και δολοφονήθηκαν άγρια.
Υπήρξαν όμως και σουλτάνοι μονογαμικοί, όπως ο φοβερός Μωάμεθ ο Πορθητής, ο οποίος έμεινε πιστός στον έρωτά του για μια βυζαντινή αρχόντισσα, την Ειρήνη. Τουλάχιστον ώσπου και εκείνος με τη σειρά του να την… αποκεφαλίσει.
Η ιεραρχία στα χαρέμια ήταν αυστηρά καθορισμένη. Πρώτη τη τάξει ερχόταν η μητέρα του ηγεμονεύοντος σουλτάνου, με τον τίτλο της βαλιδέ σουλτάνας. Κατά έναν τρόπο, το χαρέμι έβγαλε τις γυναίκες από την αφάνεια.
Αμέσως μετά τη βαλιδέ σουλτάνα, στην ιδιότυπη ιεραρχία του «κόσμου των γυναικών» έρχονται οι νόμιμες σύζυγοι του σουλτάνου – οι καντίν.
Ακολουθούν οι παλλακίδες, που έχουν γεννήσει αγόρια, με πρώτη ανάμεσά τους την ίκμπαλ –την ευνοούμενη– η οποία μπορεί να αλλάζει κατά καιρούς, ανάλογα με το ποια καλεί συχνότερα ο αφέντης στο κρεβάτι του.
Η βαλιδέ σουλτάνα και οι καντίν δικαιούνται δικό τους διαμέρισμα, σκλάβες να τις υπηρετούν, καθώς και μαύρους ευνούχους – με μία λέξη διαθέτουν οντά, κάτι σαν την αυλή των Ευρωπαίων ευγενών.
Τελευταίες στην ιεραρχία του χαρεμιού βρίσκονται οι οδαλίσκες. Η λέξη οδαλίσκη προέρχεται από το εξελληνισμένο οδά, και σημαίνει ακριβώς τα κορίτσια που έχουν ενταχθεί στην υπηρεσία μιας από τις ισχυρές κυρίες του χαρεμιού. Οι
οδαλίσκες ήταν συνήθως πανέμορφες αιχμάλωτες οι οποίες είχαν αγοραστεί σε κάποιο σκλαβοπάζαρο ή προσφέρθηκαν ως δώρο στο σουλτάνο από ισχυρούς ηγεμόνες που επιζητούσαν την εύνοιά του.
Ευθύς με το που εισερχόταν στο χαρέμι μία οδαλίσκη, εντασσόταν ως υπηρέτρια σε κάποιον οντά. Αν η κυρά της έκρινε ότι η οδαλίσκη της είχε τα προσόντα, διέτασσε να ξεκινήσει η εκπαίδευσή της, που περιλάμβανε απαγγελία ποίησης,
εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, τραγούδι, χορό και σεξουαλικές τεχνικές. Μόνο οι πιο προικισμένες από αυτές θα επιλέγονταν ως τζεντικλί – δηλαδή υποψήφιες για το κρεβάτι του σουλτάνου.
Ακόμα όμως και όταν μία οδαλίσκη είχε διακορευτεί από τον αφέντη της, ήταν πολύ αμφίβολο αν θα τον ξανάβλεπε. Εκτός και αν είχε την τύχη να μείνει έγκυος και να γεννήσει αγόρι. Σ’ αυτή την περίπτωση ανερχόταν στην ιεραρχία, συγκαταλεγόταν στις παλλακίδες και δικαιούνταν να έχει δικές της σκλάβες.
Η εκπαίδευση και η συντήρηση μιας οδαλίσκης που είχε επιλεγεί ως τζεντικλί στοίχιζε πανάκριβα, αν συνυπολογιστούν τα λεπτοδουλεμένα υφάσματα και τα κοσμήματα που της χάριζε η κυρά του οντά, για να ευχαριστήσει τον άντρα της. Οι ισχυρές καντίν, που εξουσίαζαν το χαρέμι και –για μεγάλο διάστημα– την αυτοκρατορία, στήριζαν ως ένα βαθμό
την επιρροή τους ακριβώς στις οδαλίσκες που εκπαίδευαν για το κρεβάτι του σουλτάνου.
Από τον καιρό της Χιουρέμ, που θεωρείται η πρώτη διδάξασα, οι καντίν δεν έτρεφαν καμία ψευδαίσθηση ότι θα διατηρούσαν για πολύ καιρό τον έλεγχο ενός άντρα μόνο με τα δικά τους θέλγητρα. Αντιθέτως είχαν τη σοφία να προσφέρουν στο θύμα και αφέντη τους μία πραγματική γεύση του παραδείσου: όσο το δυνατόν περισσότερες παρθένες από την Κιργισία, τη Γεωργία ή την Αμπχαζία – περιοχές όπου θρυλούνταν ότι έζησαν οι αρχαίες αμαζόνες και επιβίωναν μερικές από τις ωραιότερες φυλές του κόσμου.
Εκείνοι που φτάνουν στο ακρωτήριο των Βασιλέων, κουρασμένοι από μια ζωή διαρκών αλλαγών, πληρώνουν πρόθυμα το πρόσθετο εισιτήριο για να αφήσουν παράμερα τις φωτογραφικές τους μηχανές και να στήσουν αδιάκριτα αυτί, μήπως και κατορθώσουν, έστω για λίγο, να κρυφακούσουν τον ψίθυρο των αιχμάλωτων παρθένων.
Η γοητεία της «έγκλειστης γυναίκας» δεν έχει να κάνει πια με το μύθο των
γαζήδων, αλλά με το μύθο της Δύσης για τον άνθρωπο που «κρατάει στα χέρια του τη ζωή του». Οι επισκέπτες του Τοπ Καπί ενδεχομένως να νοσταλγούν τον κόσμο της
σταθερότητας, την ανακουφιστική βεβαιότητα ότι το κισμέτ μας είναι πιο ισχυρό από τις
πράξεις μας. Οι φυλακισμένες καλλονές είναι λυτρωμένες από την αγωνία τού να παίρνουν διαρκώς αποφάσεις και να αλλάζουν τη ζωή τους από τη μία μέρα στην άλλη. Οι αόρατες αλυσίδες στα πόδια τους σέρνονται με την ηδονική ραστώνη μιας προαποφασισμένης μοίρας.
Στον αγαπητό φίλο, τον διπρόσωπο Ιανό, Αλη Μπαμπά αφιερώνω το θέμα των χαρεμιών. Ταιριάζει στην κουλτούρα του ,καθότι Ανατολίτης ,όπως μαρτυρά και τ’ όνομά του. Και του εύχομαι, αν αυτό είναι μέρος των ονείρων του, να αξιωθεί να το ζήσει.
πηγή